Το α΄ρθρο δημοσιεύτηκε στην ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ.
«Πληθωρισμός είναι ο γονιός της ανεργίας και η αφανής ληστεία αυτών που αποταμίευσαν», είχε πει η Μάργκαρετ Θάτσερ και εν μέρει έχει δίκιο. Σήμερα, οι παγκόσμιες πληθωριστικές τάσεις, που ήρθαν νωρίτερα και θα εξισορροπήσουν αργότερα από το αναμενόμενο, δημιουργούν τεράστια διαταραχή στην μικρομεσαία τάξη – τον συνήθη στοχευόμενο. Μάλιστα πολλοί προβλέπουν ότι ο πληθωρισμός μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην οικονομία από ότι η πανδημία. Ήδη στις ΗΠΑ σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (Consumer Price Index) αγγίζει το 7%, στο Η.Β. το 5,1% – το υψηλότερο της τελευταίας δεκαετίας – και στη χώρα μας ξεπέρασε ο Νοέμβριος το 4,7%. Δηλαδή έχουμε αρχίσει να χρειαζόμαστε περισσότερα χρήματα για λιγότερα προϊόντα και υπηρεσίες.
Οι κυβερνήσεις, είτε περιφερειακές, είτε εθνικές δεν δείχνουν την απαιτούμενη νηφαλιότητα, έχοντας ξεκινήσει το γνωστό blame game ρίχνοντας τα βάρη σε τρίτους. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η πανδημία αποπροσανατόλισε τις κυβερνήσεις (καλώς) μεταφέροντας το κέντρο βάρους της οικονομίας και της διοίκησης στη βιοτική και οικονομική βιωσιμότητα. Σε αυτή τη γενικευμένη χαοτική κατάσταση δημιουργήθηκε – εκ νέου – η «ευκαιρία» να συνεχιστεί αυτός ο ακήρυχτος πόλεμος που ξεκίνησε εν μέσω πανδημίας.
Το κλείσιμο εργοστασίων, λιμανιών και κεντρικών δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας έδωσε την αφετηρία για πολλές δεύτερες σκέψεις. Η έλλειψη σε πρώτες ύλες, η υπερεξάρτηση από χώρες με χαμηλό κόστος παραγωγής, ξεκίνησε μια πρώτη συζήτηση για «στρατηγική επάρκεια» και «περιφερειακή παραγωγή» που σήμερα παραμένουν αφηγήματα ή στην καλύτερη περίπτωση να βρίσκονται σε policy papers. Η εφαρμοστική πολιτική (οικονομική και διοικητική) χάνεται ακόμα στους δαιδαλώδεις διαδρόμους της γραφειοκρατίας και των συμφερόντων.
Η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, έσυρε πρώτη το χορό βλέποντας ότι το μεγάλο «χαμένο κενό» μπορούσε να καλυφθεί σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα. Κορυφή στην αβεβαιότητα υπήρξε το συμβάν του κλεισίματος της διώρυγας του Σουέζ, με άμεση διαταραχή (έναυσμα) τον δεκαπλασιασμό των παγκόσμιων θαλάσσιων ναύλων.
Το ντόμινο είχε ξεκινήσει, η παγκόσμια αύξηση της ζήτησης σε προϊόντα, πρώτες ύλες και ανταλλακτικά, σε συνδυασμό με τον δεκαπλασιασμό του κόστους μεταφοράς ήρθε να δώσει την πρώτη επιβάρυνση στο κόστος παραγωγής.
Στο παζλ ήρθε να προστεθεί και η ενεργειακή κρίση. Μια κρίση που μπορεί να θεωρηθεί τεχνητή. Η ανάγκη κατανάλωσης ίδιας ή και περισσότερης ενέργειας με την ταυτόχρονη – σχεδόν βίαιη – μείωση της ροής ενεργειακών πόρων από τις προμηθεύτριες χώρες, μείωσε όχι μόνο τα ενεργειακά αποθέματα αλλά δημιούργησε περιβάλλον πολιτικών και κερδοσκοπικών πιέσεων. Σε μία εποχή που η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν έχει φτάσει στο σημείο της αυτάρκειας – εάν θα το φτάσει ποτέ – και όταν η απολιγνητοποίηση μειώνει ή εξαλείφει στρατηγικά πλεονεκτήματα χωρών και περιφερειών, το ενεργειακό κόστος αποτελεί μοχλό παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής πίεσης.
Σε ένα περιβάλλον μεταβλητότητας, ευαλωτότητας και αβεβαιότητας, η ύπαρξη ρεαλιστικών λύσεων είναι ουτοπία. Η προσεκτική και συνεχής παρακολούθηση των εξελίξεων, μπορεί – ίσως – σε αυτό το παγκόσμιο μπρα ντε φερ να μας δώσει την ευκαιρία για επιτυχημένες κινήσεις προφύλαξης των κοινωνιών μας.
Νίκος Ροδόπουλος
Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος OnLine Data AE
Executive Director YES Advisory
Μέλος Γενικού Συμβουλίου ΣΕΒ
Επιστημονικός Σύμβουλος ΕΒΕΠ